Maya, insanlık tarihi boyunca kuşkusuz en önemli mikroorganizmalardan biridir: Eski Mısırlıların ekmek yapmak için maya kullanmaları MÖ 4.000 yıllarına kadar uzanır. Birçok maya türü vardır. ”Saccharomyces cerevisie” adı verilen mikroorganizma ise eski çağlardan beri bira, şarap ve ekmek yapımında kullanılan en önemli maya türüdür. Mason adındaki bir İngiliz’in 1792 yılında ilk yaş mayayı hazırladığı ifade edilir. Bunun yanı sıra, ilk yaş mayanın 1781 yılında Hollanda’da üretildiğine ilişkin bazı kanıtlar da vardır. Fakat bilinen gerçek, sürecin esasta Louis Pasteur’ün “fermentasyona yaşayan bir mikro-organizmanın neden olduğunu keşfetmesiyle” başladığıdır (1859). Bu keşif, mayanın ticari olarak üretilmesinin de önünü açar. Kayıtlara göre ilk ticari mayapaketlenerek 1868 yılında piyasaya çıkmıştır. Aktif kuru maya savaşın şartları nedeniyle İkinci Dünya Savaşı yıllarında geliştirilmiştir. Instant mayanın ise çok daha sonra, 1970’lerde geliştirildiğini görüyoruz.
Maya Nedir?: Mayalar, doğada her yerde bulunabilen ve tek hücreden oluşan mikroorganizmalardır. Mayaların birçok türü vardır. En çok bilinen maya türü Saccharomyces cerevisiae’dır. Mayalar tomurcuklanarak çoğalmaktadır ve gelişmeleri için karbon kaynağı olarak şekere ihtiyaçları vardır. Üretimleri sırasında şekerin yanı sıra oksijen, azot, fosfor, mineraller ve vitaminlere ihtiyaç duyarlar. Maya üretiminde temel hammadde olarak melas denilen şeker fabrikalarının yan ürünü kullanılır. Melas, mayanın gereksinimlerinin büyük bir kısmını karşılayacak özelliklere sahiptir. Maya, metabolizmasının ayrıcalığı sonucu fırıncılıkta kullanılabilmekte ve bu özelliği sebebiyle diğer mikroorganizmalardan ayrılmaktadır. Ekmeğin yanı sıra mayalanma gerektiren diğer üretimlerde de kullanılmaktadır. Hamur; şeker ve maya için gerekli diğer besin maddelerinin yeterli miktarda bulunduğu bir ortamdır. Hamur ortamına giren maya, ilk anda uykusundan uyanır ve canlanır. Ortamda bulunan şeker, maya tarafından tüketilerek karbondioksite dönüşür. Çıkan bu gaz hamurun kabarmasını sağlar. Maya ayrıca faydalı fizyolojik özellikleri sayesinde biyoteknoloji alanında da rol oynamaktadır. Fermentasyon endüstrisi, çevre teknolojileri biyomedikal araştırmalar, gıda, kimya ve sağlık endüstrisi gibi birçok alanda kullanılmaktadır.